Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoarthritis- OA) jest najczęstszym zaburzeniem układu ruchu psów. W jej wyniku dochodzi do degradacji i niszczenia chrząstki stawowej oraz okołostawowych obszarów kości z towarzyszącym odczynem zapalnym w obrębie stawu. Z czasem dochodzi do włóknienia torebki stawowej, przebudowy warstwy podchrzęstnej z tworzeniem się narośli kostnych oraz zmiany w ilości i jakości mazi stawowej. W konsekwencji tych zaburzeń rozwija się reakcja bólowa oraz ograniczenie ruchomości w chorym stawie, co powoduje wystąpienie zaników mięśniowych oraz przykurczów. Zwierzę odciąża chorą kończynę, przez co ciężar ciała przeniesiony jest na pozostałe – efektem tego jest rzeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Osteoarthritis może dotyczyć wielu stawów jednocześnie. Wg danych z USA choroba zwyrodnieniowa stawów dotyka nawet 20% psów powyżej 1 roku życia.

Etiologia choroby jest wieloczynnikowa – za najistotniejsze uznaje się zmiany zapalne, metaboliczne oraz mechaniczne urazy stawów. Wśród czynników zwiększających ryzyko jej powstania można wymienić predyspozycje genetyczne, wiek, nadwagę, przeciążenia oraz przebyte urazy. Powszechnie uważa się, że choroba zwyrodnieniowa stawów dotyczy psów starych. Według aktualnych danych, osteoarthritis dotyczy w dużym stopniu także zwierząt młodych.
Jeśli problem nie jest diagnozowany i leczony odpowiednio wcześnie, daje poważne konsekwencje w późniejszych etapach życia zwierzęcia. Typowym przykładem może być dysplazja stawów biodrowych -jeśli nie jest rozpoznana odpowiednio wcześnie i nie zostanie wprowadzone odpowiednie postępowanie, dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, a następnie do rozwoju choroby zwyrodnieniowej. Młode zwierzę początkowo dostosowuje się – przyjmuje postawę odciążającą, przez co zwiększa nacisk na inne stawy. Z czasem pojawia się bolesność, niechęć do ruchu czy kulawizna. Brak interwencji może prowadzić do rozwoju zespołu bólu przewlekłego. Konsekwencją zlekceważenia problemu w odpowiednim momencie może być zwiększona oporność na późniejsze leczenie.

Pierwsza konsultacja ortopedyczna powinna się odbyć już między 14 a 16 tygodniem życia zwierzęcia. Poza badaniem fizykalnym wykonywane są także zdjęcia rentgenowskie. Na tej podstawie ortopeda decyduje o konieczności postępowania – zachowawczego bądź chirurgicznego oraz wyznacza termin kolejnych kontroli ortopedycznych. Rozpoczęcie diagnostyki w tak młodym wieku jest kluczowe, ponieważ ewentualna interwencja chirurgiczna w tym okresie przynosi najlepsze efekty.

Należy pamiętać, że osteoarthritis jest chorobą postępującą. Nie jest także oczywiste, że zaawansowane objawy radiologiczne OA będą skutkować wysokim poziomem bólu. I odwrotnie – część psów przy minimalnych objawach radiologicznych będzie odczuwać znaczny dyskomfort. Jest to kwestia wysoce indywidualna, dlatego rodzaj terapii dopasowywany jest pod kątem konkretnego przypadku. Kluczowym jest zrozumienie, że ból i jego konsekwencje upośledzają sprawność i powodują obniżenie jakości życia zwierzęcia.

Celem leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów jest przede wszystkim zmniejszenie bólu oraz spowolnienie rozwoju choroby. Niezmiernie ważnym elementem leczenia jest kontrola masy ciała – konieczna jest edukacja wszystkich domowników w tym zakresie. Równie ważne jest odpowiednie budowanie masy mięśniowej i dbanie o kondycję zwierzęcia. W leczeniu stosuje się także suplementy wspomagające stawy, farmakoterapię oraz zabiegi chirurgiczne. O doborze terapii decyduje lekarz ortopeda na podstawie badania ortopedycznego oraz zdjęć rentgenowskich.
W zaawansowanej chorobie zwyrodnieniowej często dochodzi do rozwoju bólu przewlekłego, którego leczenie jest trudne i złożone. Często konieczne jest zastosowanie kilku leków (terapia multimodalna). Dobór terapii wielokrotnie nie jest łatwy – każdy pacjent inaczej reaguje na poszczególne leki, dodatkowo zwierzęta starsze nierzadko zmagają się z innymi schorzeniami, które wykluczają możliwość stosowania niektórych leków. Leczenie osteoarthritis stanowi wyzwanie dla lekarza weterynarii – kluczem jest uzyskanie dobrego efektu przeciwbólowego przy długotrwałej terapii.

Elementem terapii wspomagającej, o której nie można zapomnieć są iniekcje dostawowe. O rodzaju wstrzykiwanego preparatu decyduje lekarz ortopeda. Do wyboru mamy osocze bogatopłytkowe, kwas hialuronowy lub leki sterydowe.

Kolejnym ważnym elementem w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów jest fizjoterapia. Rodzaj zabiegów zależy od aktualnego stanu pacjenta, oraz celu jaki chcemy osiągnąć. W terapii OA wykorzystuje się termoterapię, bieżnię wodną, krioterapię, terapię manualną, TENS, ultradźwięki, laseroterapię, falę uderzeniową oraz pole magnetyczne. Fizjoterapia powinna odbywać się w ścisłym porozumieniu z lekarzem ortopedą.

Bardzo ważna w kontekście choroby zwyrodnieniowej stawów jest edukacja właściciela, który musi zdać sobie sprawę, że w momencie dużego zaawansowania choroby nie wyleczymy jej całkowicie. Na takim etapie możemy jedynie spowolnić jej rozwój oraz łagodzić objawy, zapewniając jak najlepszy komfort życia zwierzęcia.

Choroba zwyrodnieniowa stawów może dotyczyć psów w każdym wieku. Coraz częściej jednak dotyka psów młodych, u których objawy rozwijają się w często już w pierwszym roku ich życia. Niestety przy braku wczesnej diagnozy i bez właściwego postępowania do lekarza weterynarii często trafiają psy w średnim wieku, już z bardzo zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi i objawami bólu przewlekłego. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka u doświadczonego ortopedy, by wielu problemom, które mogą rozwinąć się w przyszłości zapobiegać lub minimalizować ich wystąpienie, umożliwiając naszemu pupilowi długie i sprawne życie.

źródła
https://magwet.pl/36176,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-u-psow-okiem-praktyka?page=3&srsltid =AfmBOooDod64E3oX1GsK_QXn7Vi5hgBkV1wfOxwE35aNcVgkWAunN5SY
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7198754 /